Metoda neurorozwojowa, stworzona i opracowana w Londynie u schyłku lat 40 XX wieku, przez wybitne małżeństwo Bobath’ów: fizjoterapeutkę Bertę oraz jej męża dr Karela- neurologa. Wraz z osiągnięciami medycyny, a szczególnie neurofizjologii oraz doświadczeń zdobytych przez Bobath’ów, metodę prężnie rozwijano i modyfikowano. W oparciu o pierwotne założenia małżeństwa, szwajcarska lekarka specjalizująca się w pediatrii- Elsbeth Koeng oraz współpracująca z Nią fizjoterapeutka Mary Quinton, rozwinęły i przystosowały metodę do wspomagania prawidłowego rozwoju dzieci i niemowląt. W ten sposób za porozumieniem z pierwotnymi twórcami, metoda przekształciła się w usprawnianie neurofizjologiczne (NDT- Neurodevelopment Therapy). Obecnie metoda Bobath jest stosowana na całym świecie. Założenia, które zostały w niej przyjęte, a także sposoby postępowania nie wywołują kontrowersji i są powszechnie akceptowane.
Istotą koncepcji NDT- Bobath jest interdyscyplinarne podejście do rozwiązywania problemów dziecka z zaburzeniami funkcji ruchowych, wynikających z uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego z uwzględnieniem jego osobowości, zdolności poznawczych oraz barier środowiskowych, wpływających na możliwość uczestnictwa w codziennym życiu.
Podstawą metody jest wnikliwa analiza problemów małego pacjenta, opracowanie planu usprawniania oraz zastosowanie odpowiednich technik wspomagania i stymulacji, które pozwolą wyzwolić możliwe do wykonania ruchy- niezbędne w prawidłowym rozwoju a następnie życiu codziennym. Szczegółowy program usprawniania uwzględnia nie tylko chwilową poprawę, ale również utrzymanie jej zarówno obecnie jak i w przyszłości- co jest niezmiernie ważne w terapii niemowląt oraz małych dzieci.
Głównymi zasadami usprawniania, na których bazuje metoda NDT- Bobath są:
- Normalizacja napięcia mięśniowego (wyrównanie zarówno nadmiernej hipotonii jak i hipertonii),
- Hamowanie nieprawidłowych odruchów,
- Wyzwalanie ruchów oraz kontrolowanie ich przebiegu wspomaganiami z punktów kluczowych,
- Utrzymywanie pełnej ruchomości w stawach,
- Utrwalanie kontroli postawy i najbardziej zbliżonych do prawidłowych wzorców oraz reakcji ruchowych,
- Utrwalanie zdobytych umiejętności ruchowych w funkcji z dnia codziennego (podczas zabawy, przyjmowania posiłków, codziennej higieny, nauki itp.).
Zastosowanie metody NDT- Bobath odnajdujemy u dzieci w każdym wieku z różną gamą dysfunkcji układu nerwowego. Jednak szczególną przydatność zauważamy u niemowląt i małych dzieci, gdyż terapia może być włączona w zabiegi pielęgnacyjne i wykorzystywana w czynnościach takich jak: noszenie, przewijanie, karmienie, ubieranie, rozbieranie, zabawa itp. Odpowiednio przeszkoleni rodzice czy opiekunowie kontynuują terapię w warunkach domowych.
Wskazania do terapii metodą NDT-Bobath
- dzieci i niemowlęta z diagnozą lub podejrzeniem uszkodzenia OUN- ośrodkowego układu nerwowego (m.in. mózgowe porażenie dziecięce),
- zaburzenia napięcia mięśniowego (nadmierna hipotonia lub hipertonia mięśniowa),
- brak/ słaba kontrola głowy i tułowia,
- utrwalona asymetria ułożeniowa,
- dysfunkcja strefy orofacjalnej- problemy z ssaniem, połykaniem,
- dysfunkcje będące następstwem wcześniactwa (m.in. martwicze zapalenie jelit)
- trudności z osiągnięciem kolejnych kamieni milowych
- choroby genetyczne (m.in. zespół Downa)
